In 2013 verscheen het boek 'The Circle' van Dave Eggers, een Orwelliaanse roman die zich in de nabije toekomst afspeelt. Wearable technology speelt een grote rol in het verhaal, reden genoeg voor ons om het boek, dat eind vorig jaar in een Nederlandse vertaling verscheen, hier te bespreken. De ambitieuze maar enigszins onzekere Mae Holland krijgt een baan aangeboden bij de Cirkel, een groot technologiebedrijf dat nog het meest doet denken aan een kruising tussen Google, Facebook en Apple. Vol enthousiasme begint ze als newbie met het afhandelen van klantvragen, terwijl ze aan alle kanten door haar leidinggevenden en haar invloedrijke vriendin Annie wordt aangemoedigd om zich zoveel mogelijk te vertonen op de campus waar de Cirkel gevestigd is en vooral actief te worden op haar social media-account. Aanvankelijk lijkt het leven op de campus van de Cirkel een droom die uitkomt. Er zijn feestjes in overvloed, Mae mag allerlei nieuwe producten uitproberen (die ze dan wel even moet bespreken op haar openbare profielpagina), en eten en overnachten op de campus is gratis. En als het bedrijf aanbiedt om de ziekteverzekering van haar ernstig zieke vader over te nemen kan de Cirkel bij Mae helemaal niet meer stuk. Stap voor stap beschrijft Eggers dat de Cirkel niet zomaar een bedrijf is; de oprichters streven een ideale samenleving na, ondersteund door technologie. Wat als je continu de gezondheid van mensen in de gaten zou kunnen houden? Voorkomen is immers beter dan genezen! En waarom zou je politici niet vragen om 24 uur per dag hun leven te laten vastleggen door een kleine mobiele camera? Is de maatschappij niet beter af met ultieme transparantie? En waarom zou je niet overal ter wereld minuscule cameraatjes neerzetten, die alles in de gaten houden? Terwijl Mae langzaam carriere maakt binnen de Cirkel wordt ze gevraagd om een slimme armband te gaan dragen, die haar lichaamsfuncties in de gaten houdt. Daar komt al snel een tweede armband bij die continu reacties toont van mensen die haar volgen via haar social mediaprofiel. Enthousiast gaat Mae ook een camera ter grootte van een medaillon om haar nek dragen, die de hele dag vastlegt wat ze doet en de beelden direct deelt met de buitenwereld, onder het (bedrijfs)motto 'Alles wat gebeurt moet openbaar zijn.' Helaas is niet iedereen overtuigd van de positieve aspecten van de bemoeienis van de Cirkel. Met name haar ex-vriend Mercer - die nog altijd goed omgaat met haar ouders - moet niks hebben van de inmenging van Maes werkgever in zijn leven, ook al kan Mae zijn bedrijf een flinke boost geven door zijn handgemaakte producten te delen met haar inmiddels omvangrijke gevolg. En op een gegeven moment beginnen haar ouders ook hun twijfels te krijgen bij de invloed van de Cirkel op hun leven, en ze besluiten om de camera's in hun woning - geplaatst om pa's gezondheid in de gaten te houden - af te plakken, tot grote onvrede van Mae en haar leidinggevenden. Maar zelfs de overenthousiaste Mae komt er langzaam achter dat ultieme transparantie zo zijn keerzijdes heeft. Het begint onschuldig, als de bedrijfsarts tegen Mae zegt: 'je hebt de afgelopen week gemiddeld nog geen 10.000 stappen per dag gezet, ga je wat meer bewegen?', maar later worden situaties grimmiger. Is het inderdaad zo'n goed idee om iedere burger ter wereld meteen bij zijn geboorte een Cirkelaccount te geven, zoals op een gegeven moment bepleit wordt? Wat als de Cirkel op een gegeven moment letterlijk alles van iedereen weet en zelfs de politiek overbodig maakt? Is er dan nog wel een weg terug? Dave Eggers weet een beklemmend verhaal te schrijven over hoe wearable technology en sociale media ons leven kunnen gaan beheersen tot op een niveau dat je je af kunt vragen wie er nou eigenlijk gebaat is bij al die camerabeelden, sociale feedback en transparantie. Het verhaal doet bij vlagen denken aan Orwells befaamde 1984, maar de plot is wat minder radicaal. Dat maakt het boek des te beklemmender: als je de berichtgeving op Wearable technology magazine zo bekijkt, dan zie je dat slimme armbanden, bio-implementeerbare chips of slimme pillen die gezondheidsgegevens doorsturen naar een arts, lifelogging camera's die je dagelijkse leven documenteren, drones die de boel op afstand in de gaten houden, en smartwatches die je continu in verbinding stellen met de buitenwereld al geen toekomstmuziek meer zijn. Combineer dat met de almaar groeiende invloed van sociale netwerken zoals Facebook en alomvattende databases zoals die van Google en je komt een eind in de buurt van het 'utopische' toekomstbeeld dat in De Cirkel beschreven wordt. Maar of je daar deel van uit wilt maken? De Cirkel / Lebowski Publishers / Vertaling: Gerda Baardman, Lidwien Biekmann, Brenda Mudde, Elles Tukker / Paperback: € 22,50 / Hardcover: € 29,90 / Ebook: € 14,99